Een geschikte vakantiefiets
Van een fiets voor een tocht door Europa wordt veel meer gevergd dan je gewone thuis-fiets, je zit er hele dagen op, je neemt bagage mee en de wegen/terrein omstandigheden kunnen heel anders zijn.
Op het gebied van ‘voor trektochten geschikte fietsen’ is een uitgebreide keuze: niet alleen nieuw, maar ook tweedehands is veel te koop. Deze fietsen zijn onder de noemer ’trekking bike’, ‘randonneur’ of gewoon ‘vakantiefiets’ te vinden. Op een aantal zaken kun je beter goed letten bij aankoop en uiteraard kun je je ook laten adviseren, maar veel is ook afhankelijk van je persoonlijke voorkeur en financiële mogelijkheden.
Frame
Steviger en stabieler dan standaard en het liefst ook nog zo licht mogelijk. Laat je goed voorlichten over een goed bij jouw lichaamsbouw en favoriete fietshouding passend frame. Daar past ook de keuze van een goed zadel bij, waarbij vaak je eigen ervaring en voorkeur belangrijker zijn dan de theorieën.
Stuur
Kies bij voorkeur een stuur, waar je je houding van handen en armen met enige regelmaat kunt wijzigen door middel van “bar-ends” of door de keuze van een “vlinderstuur”.
Velgen
Het met bagage regelmatig over slechte wegen rijden, vraagt extra stevige (holle, gebuste) velgen met robuuste (butted) spaken.
Banden
Bredere banden (vanaf 37 mm) vangen beter schokken op en hebben meer grip op onverharde wegen. Steeds meer banden zijn verkrijgbaar met anti-lekbescherming. Houd je banden overigens ook goed op spanning. Banden met de juiste druk (adviesdruk staat op de zijkant van elke band) hebben veel minder rolweerstand dan slappe banden en rijden minder snel lek.
Remmen
Terugtrapremmen, trommelremmen en rollerbrakes zijn ongeschikt in heuvelachtig landschap. Het remvermogen is te zwak en bij lange afdalingen lopen ze te warm. Velg- of schijfremmen zijn dan de enige mogelijkheid. Bedenk dat bij velgremmen ook de velgen na verloop van tijd gecontroleerd moeten worden op slijtage. Wij adviseren om hydraulische velgremmen te monteren. Een goed merk is Magura. Schijfremmen werken prima, maar kunnen gauw beschadigen en dan heb je wel een probleem onderweg. Ook is het (de-)monteren van je wiel iets moeilijker met schijfremmen.
Versnelling
Een uitgebreide versnelling is onmisbaar op een vakantiefiets. Bij steile klimmetjes is een klein verzet (met de mogelijkheid van minstens 1:1 = voortandwiel is even groot als achtertandwiel) aan te bevelen. Een goede derailleur van 3×9 of 3×10 versnellingen is tegenwoordig standaard en voldoet in de praktijk prima als je je voor-en achterderailleur goed afgesteld weet te houden. Er zijn ook toerfietsen te koop met een geïntegreerde versnellingsnaaf met 7 of 8 versnellingen. Ze zijn simpel in gebruik en vergen bijna geen onderhoud. Deze voldoen goed op de wat vlakkere routes, maar schieten te kort bij wat steilere hellingen. Beter presteert de Alfine 11 naaf. Ideaal in onderhoud en versnellingsbereik is de Rohloff naaf met 14 versnellingen. Ook kun je kiezen voor een Pinionversnelling die bij je trapas zit. Deze twee systemen zijn echter behoorlijk kostbaar en worden vooral gebruikt door vakantiefietsers die zeer regelmatig op pad gaan. Voordeel van Rohloff of Pinion is ook dat je, in plaats van een ketting, een aandrijfriem van Gates kunt monteren. Die is schoon, onderhoudsvrij en gaat erg lang mee. Je achtervork moet dan wel deelbaar zijn om de riem te monteren en te vervangen.
Fietstassen en bagagedragers
Selecteer bij de aanschaf van fietstassen op de kwaliteit van de bevestiging. Stabiel en stevig ophangen (klickbevestiging) is vooral van belang bij afdalen en het rijden door kuilen. (ook haken aan de onderzijde ter voorkomen van heen en weer klappen). Waterdichte fietstassen zijn ook heel prettig, maar een stuk duurder. Je kunt ook je gevoelige spullen waterdicht in zakken verpakken. Bagagedragers moeten sterk zijn en stevig te bevestigen aan het frame. Veel achterdragers hebben tegenwoordig een mogelijkheid om de achtertassen lager op te hangen, zodat je je zwaartepunt verlaagt. Let erop dat je bij het ophangen van de achtertassen je hielen voldoende ruimte houden bij het trappen. Voortassen op zogenaamde ‘lowriders’ zijn met name aan te bevelen voor fietsers die ook met kampeer- en kookspullen reizen. Zo kun je je gewicht beter over je fiets verdelen. Een stuurtas is eigenlijk onontbeerlijk als je foto- en waardevolle spullen bij de hand wilt houden en makkelijk mee wilt meenemen bij het (even) verlaten van je fiets.
Vering
Niet absoluut noodzakelijk op een vakantiefiets, vooral als je hoofdzakelijk over asfaltwegen fietst. De trillingsreductie van voorvering blijkt tegen te vallen. Je kunt ook kiezen voor dikkere banden die al een deel van de onregelmatigheden kunnen opvangen en/of voor een verende zadelpen, die effectiever de trilling wegneemt (dan bij voorkeur voorzien van een scharnierend parallellogram en elastomeer-vering, en niet vering op basis van een stang met veer in de buis zelf). Voor- en achtervering zullen ook vaak het rendement van je voortbeweging negatief beïnvloeden omdat een deel van je fietsenergie in het bewegen van de vering gaat zitten.
Fietsverlichting
De lichtopbrengst van veel moderne LED voor- en achterlampen is enorm toegenomen. Combineer de voorlamp bij voorkeur met een naafdynamo of een batterij. Velgdynamo’s hebben snel last van een afnemende veerdruk op de band en slippen bij regen al snel door. Een bijkomend voordeel van een naafdynamo is dat er verschillende elektronica hulpmiddelen aangekoppeld kunnen worden om er overdag je smartphone mee te op te laden.
Er is een groot aantal websites waar je meer (gedetailleerde) informatie kunt vinden. Een kleine (maar zeker niet uitputtende) selectie: de Fietsersbond, Fietsvakantiewinkel, de Vakantiefietser, Bike4Travel, 12GOBiking. Maar ook de lokale fietsenwinkel is natuurlijk een belangrijke informatiebron. Tot slot zijn er ook op YouTube veel informatieve video’s te vinden.