Dwars door de Balkan
door bergen en vlakten van de Balkan en Noord-Italië
Route van Gerrit Koelewijn
Een tocht door minder bekend gebied. Een gebied met een geweldige (en helaas recent ook gewelddadige) geschiedenis. Onbekend maakt onbemind?
De fietstocht gaat door bergen van Montenegro, Albanië, Bosnië en Herzegovina, Slovenië en Noord Italië, door laagland in Montenegro, hoogvlakte in midden Bosnië en Herzegovina en vlak rivierenland in Kroatië. De route biedt veel afwisseling in de prachtige landschappen, afwisselende culturen, ervaringen met mensen die verlangen naar de vrede en vooruitgang. Maar er is ook verdriet achtergebleven na de oorlog, met name in Bosnië en Herzegovina. Het meest spreekt desondanks aan dat de mensen weer bezig zijn met opbouwen.
Een prachtige route die lang diepe indruk zal achterlaten op meerdere gebieden.
De route
Over het algemeen volgen we rustige binnenwegen. Alleen in de omgeving van Sarajewo is het soms (hinderlijk) druk.
De route begint in Dubrovnik, aan de Kroatische kust. Goed te bereiken met het vliegtuig. Al snel gaat het de bergen in en via ‘het land achter de bergen’ en Montenegro volgt het door de recente oorlog geteisterde Bosnië en Herzegowina, daarna Kroatië vervolgens Slovenië. In Slovenië en verderop in Italië is goede aansluiting op andere routes van het Fietsweb.
Praktische informatie
De bergen van de Balkan zijn pittig, er moet flink wat geklommen worden. Het zwaarste traject is in Albanië.
- Er is een aantal trajecten waar 1.000 hoogtemeters in één keer overwonnen moeten worden. Doorgaans met een te fietsen hellingpercentage (6-8%), maar diverse keren komen stukken boven de 10% voor.
- Na de grensovergang naar Italië volgen 750 hoogtemeters met enkele pittige stukjes, maar wel te doen. De afdaling van deze klim is echter bijzonder steil: 3,5 km, gemiddeld 14,5% met forse uitschieters daarboven. Voor fietsers van noord naar zuid geven we daarom een alternatief.
- In Italië volgen daarna nog 2 passen boven de 2.000 meter.
In het boekje staat ook toeristische informatie over de plaatsen waarlangs gefietst wordt. Tevens wordt aandacht besteed aan de geschiedenis van de betreffende landen.
Het aantal aangeboden tracks, waaronder 13 alternatieve tracks en tracks van varianten, is ongeveer 2.500 km lang. Met de in het boekje beschreven trajecten is het mogelijk de afstand van Dubrovnik naar Bolzano in ruim 1.600 km af te leggen. Dit is de kortst mogelijke route. Ook is een rondje Dubrovnik-Dubrovnik beschreven via Albanië en Montenegro. Dat rondje is 681km lang.
Het boekje bevat:
- Kaartjes met de route
- Navigatietekst
- Informatie over zwaarte en wegkwaliteit
- Toeristische informatie
- Geschiedenis
- Overnachtingslijsten
Er is ook een app beschikbaar, waarin de belangrijkste informatie uit het routeboekje is opgenomen. Daarnaast is uiteraard gebruik gemaakt van de mogelijkheden tot extra functionaliteit die een app biedt. Uitgebreide informatie hierover is te vinden bij de Fietsvakantiewinkel-routeapp.
De routes voor deze app zijn ook in onze webwinkel aan te schaffen.
Deze route is te combineren met:
- Ring 4 (Venetië-Gdansk): in Ljubljana
- Fietsen door Midden Europa deel 1: in Ljubljana
- Fietsen door Midden Europa deel 2: in Tolmin of Carnia
- Reitsma’s route naar Rome: in Bolzano
- Balkan kust route: in Dubrovnik en Montenegro
Routeboekje bestellen
Meer informatie
GPS-track downloaden
Route-App
Ook verkrijgbaar als Route-App
Aanvullingen en opmerkingen
Download aanvullingen
Laatste wijzigingen op de route
Bekijk de opmerkingen of geef zelf een wijziging door
Deel deze route
Fotoalbum
Ervaringen van fietsers
Heb je iets op te merken over een Europafietsers-route, bijv. foutjes in de route, een gesloten accommodatie, of juist een leuk adresje dat jij hebt gevonden? Stuur dan een Opmerking in.
Wil je graag vertellen waarom je deze route leuk vond, wil je anderen laten delen in wat je beleefde of wil je met ons een blog delen? Vul dan hieronder je ervaring in.
Heb je vragen over de route, dan kun je (als je donateur bent) beter je vraag stellen op het Forum, daar is het makkelijker om met anderen in contact te komen. Of je stuurt je vraag in via Contact - onderwerp Algemeen.
Deel jouw ervaring
Dit voorjaar (24 april – 9 mei 2019) volgden wij deze route vanaf de luchthaven van Dubrovnik tot aan Jablanica (ten zuid-westen van Sarajevo). Van daaruit fietsten we naar Mostar, waar we de zogenoemde Ciro Ruta oppakten: een fietspad naar Dubrovnik, aangelegd op een voormalige spoorbaan. Vanuit Dubrovnik vlogen wij weer terug naar Nederland.
Een filmpje en een verslag van deze prachtige, maar pittige reis, voorzien van tientallen foto’s, routekaartjes, hoogteprofielen en info over de hotels, hostels, B&B’s waar we overnachtten, vind je op: Fietsen op de Balkan
Voor wie, net als wij, te weinig tijd heeft om de hele route af te leggen, is het alternatief om via Mostar terug te fietsen naar Dubrovnik wellicht een optie. De weg Jablanica – Mostar (48 km) is helaas wel druk. Een paar km voorbij Jablanica kun je kiezen voor een rustiger fietsroute naar Mostar, maar die is langer (55 km) en er zit een klim in naar ca 900 meter. (Hebben wij niet gedaan).
De informatie over de Ciro Ruta, die wij vooraf hadden ingewonnen, o.a. via de website Herzegovina Bike bleek op een aantal punten niet te kloppen. Zie het verslag pagina 43 voor aanvullende informatie over de Ciro Ruta.
Hierbij een verslag van onze fietstocht ‘Dwars door de Balkan’. Kort samenvatting: wat betreft de geplande route kwamen we al snel (na de eerste klim in Albanië) tot de conclusie dat de tocht voor ons toch te zwaar was en we moesten terugvallen op plan-B: Niet door het binnenland fietsen maar terug naar de kust en dan langs de Adriatische kust naar ons einddoel.
Eerstens hadden wij al bij de planning het idee opgevat om het laatste deel, vanaf Ljubljana, niet naar Bolzano te fietsen, maar globaal via de Ring 4 route van Europafietsers naar Venetië. In Venetië konden we dan zelf met het vliegtuig terug naar Nederland en de fietsen konden met Soetens fietsvervoer van Venetië terug naar huis worden gebracht. De heenweg zijn we met Easyjet vanaf Schiphol naar Dubrovnik gevlogen, toen wel met de fietsen mee in het vliegtuig.
Maar de tocht is dus anders gelopen dan gepland. De eerste grote klim van de tocht, nog in Montenegro (18 km 5% gemiddeld) ging nog goed, maar bij de eerste klim in Albanië (6 tot 7% over 10 km) heb ik moeten opgeven. Uiteindelijk zijn we wel in de geplande overnachtingsplaats in Tamarë aangekomen (met dank aan een gezin met bestelauto dat mij heeft meegenomen naar de top van de klim).
Met het idee dat we de volgende dag een nog zwaardere klim voor de kiezen zouden krijgen (en daarna nog veel klimwerk), hebben we besloten om terug te vallen op plan-B. Dus niet de tocht afmaken zoals aangegeven, maar terug te gaan naar de kust en daarna verder langs de Adriatische kust naar Rijeka te fietsen en dan door Slovenië naar Venetië in Italië te gaan.
Dit is ook goed gegaan. Op deze route lagen ook nog wel regelmatig flinke klimmen maar omdat deze niet te lang waren, waren ze voor ons nog goed te doen.
We hebben daarbij niet dezelfde weg terug naar de kust genomen, maar zijn, vanaf de rotonde bij Hani Hotit (waar we Albanië binnen gekomen waren), doorgefietst naar Shkodër en vandaar weer naar Montenegro naar de plaats Ulcinj, dus om het grote ‘Shkodër meer’ heen. Daarna hebben we de kust gevolgd naar de baai van Kotor en daarna verder door naar Rijeka en Venetië.
Het belangrijkste nadeel van deze route langs de kust is dat we grotendeels op een hele drukke weg hebben moeten fietsen. Dat geldt met name voor het deel van Ulcinj tot en met het kleine stukje Bosnië (plaats Neum). Daarna is er een snelweg in het binnenland waardoor het op de kustweg minder druk is. Maar op het eerste deel reden de auto’s (incl. vrachtauto’s, bussen, campers en auto’s met caravans) vaak tot op een halve meter langs je heen. We waren het erover eens dat we onze kinderen niet over deze weg op de fiets naar school zouden sturen.
We vinden het jammer dat we de tocht niet hebben kunnen afmaken zoals gepland, maar we kunnen wel zeggen dat we nu toch een bijzonder mooie fietstocht (van 1.333 km) door de Balkan hebben kunnen maken. Als ik niet de overmoed gehad had om de tocht door het binnenland te beginnen, dan hadden we zeker deze mooie tocht langs de kust (met mooie plaatsen als Ulcinj en Makaskar) niet gedaan.
We vonden dit beiden een van de mooiste routes die we ooit hebben gereden. Echt hulde voor dit cadeau aan de vakantiefietsers. Voor delen door nog relatief onontdekt gebied, toch relatief dichtbij, met fantastische natuur, zeer afwisselend en op zijn tijd nog mooie cultuur ook. Combineer dat met bijzonder gastvrije bevolking, wat meer kun je wensen?
Hoogtepunten: heel Montenegro, stukje Albanië (echt sensationeel mooi), grote delen van de route door Bosnië (zeker het eerste stuk), laatste stuk Slovenië en uiteraard de Dolomieten.
We hebben de route gereden van het beginpunt tot Ljubljana. Daarna zijn we deels alternatieve wegen gaan gebruiken omdat we Noord Italië zelf vrij goed kennen en we ook wat nieuwe wegen wilden rijden. We hebben de hoofdroute gevolgd, uitgezonderd een stuk: We hebben de variant Miljevina naar Konjic gereden omdat we Sarajevo wilden vermijden.
Het is een pittige route, maar dat weet je van tevoren met zoveel hoogtemeters. Over het algemeen prima asfalt of (her en der) gravel. Het enige mindere deel was (enkele onverharde stukken van) de alternatieve route van Miljevina naar Konjic.
Hartje zomer kan het op sommige plaatsen echt druk zijn (met name de kust en de grotere wegen in Montenegro), en de rijstijl van automobilisten is niet altijd comfortabel voor de fietser. Maar dat is allemaal klein leed als je bedenkt wat je er voor terugkrijgt. Voor wat betreft overnachten: er is nauwelijks reden om een tent mee te nemen. Er zijn meer dan genoeg hotels, weinig campings en gemiddeld genomen zijn hotels en pensions zeer betaalbaar. Maar hoe je ook wilt overnachten: de route is zou wat ons betreft hoog op het lijstje van iedere vakantiefietser mogen staan.
Ik reed de Balkanroute solo in juni/juli 2018 en heb genoten van het gevarieerde en ook bijzonder mooie landschap in landen die nog niet toeristisch overrompeld zijn. Jammer dat ik mijn tentje, luchtbed en slaapzak, drieënhalve kilo, had meegenomen want er waren voldoende overnachtingsmogelijkheden op de route tegen zeer betaalbare prijzen. Campings zijn moeilijker te vinden dan hotels of kamers, vandaar dat ik maar drie keer van mijn tentje gebruik maakte om wild te bivakkeren. Nu het economisch klimaat in de lift zit is de intensiteit van het verkeer op de doorgaande wegen drukker en vaak hinderlijk. De manier van rijden door de jeugd, zoals ook door de politie werd aangegeven, is in Bosnië-Herzegovina agressiever. Een aanrader voor de fietser is een ‘anti hondenfluitje’ mee te nemen of beter een dubbelloops jachtgeweer voor de vele agressieve erfbewakers waar men mee geconfronteerd wordt en die veelal niet alleen maar met twee, drie of vier de fietser op een onaangename wijze bejegenen. Stenen gooien maakte meestal weinig of geen indruk, afstappen en hard schreeuwen had nog het meeste effect. Al bij al slaat de wijzer op de ‘schaal van genieten’ hoog in het positieve gedeelte. Weet dat in traject 5: Samobor-Tolmin in de ‘variant andere pont over de Sava’ het pontje niet meer aanwezig is en volg daarom vanaf Samobor de hoofdroute. Voor degene die eenzaamheid verafschuwt, is het aan te raden de tocht met een ander te fietsen daar men weinig andere fietsers op deze route tegenkomt en de conversatie met loco’s vaak beperkt blijft tot een weinig Engels en handen- en voeten gebaren. In hotels en restaurantjes is dit manco weg te cijferen. Complimenten en dank aan de uitzetter(s) van deze route.
Ik heb in Juni deze gehele route gereden. Ik heb een aantal varianten gereden en gemaakt. De route is een enorme aanrader want het gebied is zo verschrikkelijk mooi! Zowel de kusten als de berggebieden, de laagvlaktes en de hoogvlaktes. Je maakt kennis met een groot aantal Balkanlanden om eventueel later sommige gebieden nog eens wat uitgebreider te befietsen. De recente geschiedenis (uiteenvallen van Joegoslavie) en de daaruitvoortvloeiende spanning tussen bevolkingsgroepen die nu nog steeds goed merkbaar is, maken dit tot en enorm interessant gebied. Ik vond (als Nederlander zeker) dat een bezoek aan Srebrenica niet mocht ontbreken. De welvaartsverschillen op deze route tussen enerzijds Albanie en Servie, en anderzijds Slovenie en Italie zijn indrukwekkend.
Kortom, ik wil iedereen oproepen dit gebied te vereren met een bezoek. De route is zeer de moeite waard, en de Balkanlanden verdienen deze aandacht. Zorg voor een stevige fiets met een goed klimverzet, en wees voorbereid op temperaturen ver boven de 30 graden, en op zware regendagen met onweer. Dan fiets je deze 2.000 km, en 25.000 hoogtemeters fluitend!
Mei 2018 hebben een vriend en ik de Balkanroute gereden van Dubrovnik naar Sarajevo (650 kilometer). Het was een fantastische route met veel natuurschoon en aardige mensen. De eerste dag vooral baai en een gevoel van ‘mooier kan het niet worden’. De 2e dag de bergen in, prachtige beklimming. Montenegro ontdekken. Daarna hoogtepunten met een homestay in Albanië (zie facebook, Zef Pllumaj), de Sedlo pas, Foca, eindpunt Sarajevo. Overal goede en betaalbare overnachtingsmogelijkheden, rustige wegen (90% racefietsgeschikt, 10% onverhard) en aardige mensen. De gevolgen van de Balkanoorlog zijn soms zichtbaar en soms onzichtbaar. De musea hierover in Dubrovnik en Sarajevo zijn een must-see. De route is top. Smaakt naar meer.