Dwars door de Balkan
door bergen en vlakten van de Balkan en Noord-Italië
Route van Gerrit Koelewijn
Een tocht door minder bekend gebied. Een gebied met een geweldige (en helaas recent ook gewelddadige) geschiedenis. Onbekend maakt onbemind?
De fietstocht gaat door bergen van Montenegro, Albanië, Bosnië en Herzegovina, Slovenië en Noord Italië, door laagland in Montenegro, hoogvlakte in midden Bosnië en Herzegovina en vlak rivierenland in Kroatië. De route biedt veel afwisseling in de prachtige landschappen, afwisselende culturen, ervaringen met mensen die verlangen naar de vrede en vooruitgang. Maar er is ook verdriet achtergebleven na de oorlog, met name in Bosnië en Herzegovina. Het meest spreekt desondanks aan dat de mensen weer bezig zijn met opbouwen.
Een prachtige route die lang diepe indruk zal achterlaten op meerdere gebieden.
De route
Over het algemeen volgen we rustige binnenwegen. Alleen in de omgeving van Sarajewo is het soms (hinderlijk) druk.
De route begint in Dubrovnik, aan de Kroatische kust. Goed te bereiken met het vliegtuig. Al snel gaat het de bergen in en via ‘het land achter de bergen’ en Montenegro volgt het door de recente oorlog geteisterde Bosnië en Herzegowina, daarna Kroatië vervolgens Slovenië. In Slovenië en verderop in Italië is goede aansluiting op andere routes van het Fietsweb.
Praktische informatie
De bergen van de Balkan zijn pittig, er moet flink wat geklommen worden. Het zwaarste traject is in Albanië.
- Er is een aantal trajecten waar 1.000 hoogtemeters in één keer overwonnen moeten worden. Doorgaans met een te fietsen hellingpercentage (6-8%), maar diverse keren komen stukken boven de 10% voor.
- Na de grensovergang naar Italië volgen 750 hoogtemeters met enkele pittige stukjes, maar wel te doen. De afdaling van deze klim is echter bijzonder steil: 3,5 km, gemiddeld 14,5% met forse uitschieters daarboven. Voor fietsers van noord naar zuid geven we daarom een alternatief.
- In Italië volgen daarna nog 2 passen boven de 2.000 meter.
In het boekje staat ook toeristische informatie over de plaatsen waarlangs gefietst wordt. Tevens wordt aandacht besteed aan de geschiedenis van de betreffende landen.
Het aantal aangeboden tracks, waaronder 13 alternatieve tracks en tracks van varianten, is ongeveer 2.500 km lang. Met de in het boekje beschreven trajecten is het mogelijk de afstand van Dubrovnik naar Bolzano in ruim 1.600 km af te leggen. Dit is de kortst mogelijke route. Ook is een rondje Dubrovnik-Dubrovnik beschreven via Albanië en Montenegro. Dat rondje is 681km lang.
Het boekje bevat:
- Kaartjes met de route
- Navigatietekst
- Informatie over zwaarte en wegkwaliteit
- Toeristische informatie
- Geschiedenis
- Overnachtingslijsten
Er is ook een app beschikbaar, waarin de belangrijkste informatie uit het routeboekje is opgenomen. Daarnaast is uiteraard gebruik gemaakt van de mogelijkheden tot extra functionaliteit die een app biedt. Uitgebreide informatie hierover is te vinden bij de Fietsvakantiewinkel-routeapp.
De routes voor deze app zijn ook in onze webwinkel aan te schaffen.
Deze route is te combineren met:
- Ring 4 (Venetië-Gdansk): in Ljubljana
- Fietsen door Midden Europa deel 1: in Ljubljana
- Fietsen door Midden Europa deel 2: in Tolmin of Carnia
- Reitsma’s route naar Rome: in Bolzano
- Balkan kust route: in Dubrovnik en Montenegro
Routeboekje bestellen
Meer informatie
GPS-track downloaden
Route-App
Ook verkrijgbaar als Route-App
Aanvullingen en opmerkingen
Download aanvullingen
Laatste wijzigingen op de route
Bekijk de opmerkingen of geef zelf een wijziging door
Deel deze route
Fotoalbum
Ervaringen van fietsers
Heb je iets op te merken over een Europafietsers-route, bijv. foutjes in de route, een gesloten accommodatie, of juist een leuk adresje dat jij hebt gevonden? Stuur dan een Opmerking in.
Wil je graag vertellen waarom je deze route leuk vond, wil je anderen laten delen in wat je beleefde of wil je met ons een blog delen? Vul dan hieronder je ervaring in.
Heb je vragen over de route, dan kun je (als je donateur bent) beter je vraag stellen op het Forum, daar is het makkelijker om met anderen in contact te komen. Of je stuurt je vraag in via Contact - onderwerp Algemeen.
Deel jouw ervaring
Hee! Ik ga deze route fietsen vanaf Ljubljana en begin over ongeveer 2 weekjes. Ik had vooral een vraagje hoe jullie het hebben gedaan met data in de niet-EU landen. Is het gemakkelijk om een simkaart met data aan te schaffen gelijk als je over de grens komt, of is dit iets waar ik wel écht rekening mee moet houden?
Dankjewel! 🙂
In de zomer van 2023 fietsten wij deze onvergetelijke route Zuidwaarts van Zagreb tot Dubrovnik.
Het landschap is zeer afwisselend, aanvankelijk vlak langs rivieren, daarna veelal ruige bergen en hoogvlaktes. De wegen zijn gemiddeld redelijk rustig maar enkele korte trajecten zijn zoals in het boekje beschreven druk met razend verkeer.
In Montenegro langs indrukwekkende Piva kloof was het rustig fietsen (ondanks dat we in het hoogseizoen waren), erg fijn want er zijn heel veel tunnels, maar met goede verlichting prima te doen.
Op veel plekken zijn de “littekens” van de Balkanoorlog nog zichtbaar en voelbaar, dit maakte dat deze reis diepe indruk op ons maakte, vooral in het armoedige Bosnië waar nog zoveel moeilijkheden zijn. Vele gesprekken met locals zijn ons dan ook bijgebleven. In de verscheurde stad Sarajevo is het ondanks het oude leed van de oorlog goed toeven, een stad met een levendig centrum vol Oosterse invloeden.
Montenegro is vooral natuur, de Sedlopas in het Durmitor gebergte was een hoogtepunt, een hele klim maar werkelijk adembenemend mooi.
Verder ook het korte stuk door Albanië, spectaculair over een nieuwe rustige weg door de verdoemde Albanese Alpen en als toetje nog het Skadermeer met de waterlelies en de baai van Kotor terug in Montenegro.
Al met al een heel indrukwekkende route, heb je een beetje klimbenen? dan is het echt een aanrader!!
Voor een indruk van onze tocht zie de link hieronder;
https://youtu.be/nMbkExg0gww?si=_G_2A6Xf7GvEAABx
Goedendag,
net terug van de route dwars door de balkan, m.n. het eerste deel ben ik het eens met vorige opmerkingen: vele stukken gevaarlijk druk!! niet routeboek waardig.
maar snap ook dat het enorm afhangt van het tijdstip dat je een bepaald deel vd route fietst. ik was op zondag eind van de dag op een stuk, gekkenhuis, bussen, motoren, campers en iedereen had haast, iedereen reed hard en roekeloos. Dat ik geen ongelukken heb gezien is een wonder. Maar ben je op dit stuk op een ander moment heb je w.s. een heel andere ervaring. In het boekje stond ergens 400m hele drukke weg, nou vergeleken met andere stukken heel rustig….
Ik ben onderweg op deze route; vanaf Sisak opgepakt en dan in tegengestelde (dus zuidelijke) richting.
Omdat het een beetje een ad hoc actie is, geen routeboekje bij me. Ik rijd op de gpx routes. En de app.
Naast alle lof, twee punten die ik wil benoemen:
Eén: er zitten toch wel een aantal drukke stukken in, met veel hardrijdend verkeer en veel vrachtwagens. Eigenlijk op alle wegen waar je een bord richting Sarajevo tegen komt. Misschien onvermijdelijk, maar evengoed verwacht ik dat niet per se in een verzorgde route die via Europafietsers gepubliceerd wordt.
Twee: om bovenstaande reden gisteren ook voor de alternatieve route ten zuiden van Sarajevo langs gekozen, genoemd: 2b. Alt. Miljevina-Konjic-97 km. In de app beschreven als ‘deels onverharde wegen’. Fout! Er is geen weg over een heel stuk daarvan. Er loopt een stenen pad met veel keien en losse stenen, met een aantal maal een klim en afdaling van zo’n 7, 8%. Langs onstabiele rotswanden waar veel puin uit valt. Voor een bepaalde groep fietsers misschien het walhalla, maar voor een vakantiefietser met zijn standaard uitrusting en bepakking zeker niét. Mijn advies is dit segment weg te halen als zichtbaar alternatief, want het is wachten op een ongeluk als bv ‘Arie & Ria’ per ongeluk op dit traject verzeild raken.
Ik heb een aantal blog’s e.d. (waaronder de hier in de comments genoemde) gelezen, maar ik vind geen ervaring van iemand die dit traject heeft gedaan. Beter ook!
Wie van plan is DddB te gaan fietsen: dit traject NIET nemen.
Voor de rest is het uiteraard genieten.
Dag Felix en anderen die deze route mogelijk willen fietsen.
Een paar opmerkingen als reactie.
Rondom Sarajevo zal drukte op de wegen niet altijd te vermijden zijn.
In het routeboekje wordt de fietser ernstig gewaarschuwd voor het zware traject van Miljevina naar Konjic.
Ik zal de tekst in de app in die zin aanpassen.
Met fietsersgroet,
Gerrit Koelewijn.
Vandaag het 2e stuk van de alternatieve route gefietst, Kalinovik naar Miljevina. Had verwacht dat de weg wel verhard zou blijven, maar enkele km’s na Kalinovik werd het weer gravel en keien. Niet zo erg als het eerste stuk, maar hier jammer van de afdaling die alleen met geknepen remmen hotsend afgelegd kon worden, tot aan de hoofdroute. Betekent wel dat iedereen die de route in de gegeven richting fietst, bij het inslaan, onmiddellijk ziet wat ie mogelijkerwijs 100 km voor de kiezen krijgt. Probleem doet zich dus vooral voor als je de route tegengesteld aflegt. Waarbij je eerst tientallen km’s over en mooie, rustige weg rijdt, en pas na de eerste of 2e klim onverhard raakt. Dan keer je niet zo snel om, ook omdat je verwacht dat er een redelijk pad of weg zal liggen, anders zou de route toch niet gepubliceerd worden?! Dus de waarschuwing is alleen van belang voor de zuidelijke rijders.
Vorige maand heb ik (65 jaar) de hele route afgelegd (op een fiets met Rohloff-versnellingsnaaf). Het is een bijzondere ervaring geweest: de mooie natuur, de uitdagende beklimmingen, soms leuke contactmomenten met de plaatselijke bevolking of gesprekken met tegemoetkomende vakantiefietsers.
In Sarajevo heb ik twee keer overnacht, om voldoende tijd te hebben om deze bezienswaardige stad te bekijken.
In Montenegro, Albanië en Bosnië Herzegovina is het soms lastiger om bijtijds een camping te vinden, maar het vinden van een hotel, pension e.d. was geen probleem (ook qua kosten).
Omdat ik de eerste week veel regen heb gehad (en het was de weken daarvoor ook al zeer regenachtig), waren met name sommige onverharde paden lastig wegens de vele plassen water. Ook het onverharde ‘fietspad’ bij Cortina d’Ampezzo had voor mij geen meerwaarde t.o.v. de naastliggende weg.
Omdat er in het boek Dwars door de Balkan een alternatief wordt genoemd vanuit Sarajevo (naar Jajce) om een rustiger route te nemen, heb ik hiervoor gekozen. Ik raad dit echter iedereen af. Het is voor een groot deel ook een heel drukke route en er zit een zeer vreemd stukje in: een kilometer of acht na Sarajevo (nabij Blazuj) moet je over een loopplank en vervolgens over een enkelspoor (niet bij een spoorwegovergang maar over bielzen en spoor) je weg vervolgen over een smal pad door het riet/hoge gras. Na ongeveer een halve kilometer kom je weer op een normale weg.
Vrij snel na het passeren van de Italiaanse grens gaat – na een klim – de hoofdroute zeer steil, over slecht wegdek, naar beneden. Toen ik er was (24 juni jl.) mocht dit niet meer. Aan weerszijden van de weg staat een verbodsbord voor fietsers. Je moet hier dus gebruikmaken van de alternatieve route richting Tarcento.
Het ‘Balkangevoel’ van met name de dagen in Montenegro, Albanië, Bosnië Herzegovina en Kroatië (Slovenië is al een soort Oostenrijk) was ik kwijt in Italië, maar de prachtige Dolomieten had ik niet willen missen.
Samengevat: Dwars door de Balkan is zeer de moeite waard. Het is een heel gevarieerde route door landen waar soms de nasleep van de Balkanoorlog nog zichtbaar en voelbaar is.
Wij willen deze route fietsen vanuit Italië richting Kroatië. Zijn er nog dingen waar we rekening mee moeten houden?
Dag Martine,
In het boekje wordt aandacht gegeven aan het traject Italië Slovenië. Als je daar de grens zou passeren via de hoofdroute is dat eigenlijk niet te doen: 4 tot 5 km continue 15 graden helling. Daarvoor is een alternatieve route.
Verder is de track van Zuid naar Noord gemaakt. Bij gebruik daarvan moet je rekening houden met een andere loop bij rotondes en bij eenrichtingsverkeer. Ook kan een klim zwaarder of lichter zijn in de andere richting.
Mijn neef (24) en ik (44) fietsten in september 2022 van Zagreb naar Dubrovnik via deze route, in ongeveer 3 weken. Ikzelf heb al vele fietsreizen gemaakt, en dit was zeker een van de mooiste die ik in Europa al gemaakt heb. Ik zou ook aanraden om de route zuidwaarts af te leggen. Vanuit Kroatië is het relax starten (een paar dagen vlakke aanloop) om dan geleidelijk heuvelachtiger terrein voor de kiezen te krijgen. De zwaarste stukken waren voor ons zo op het einde, met het prachtige Montenegro en uitschieter Albanië waar het zeer pittig fietsen was. Maar o zo mooi en woest!
Een minder stuk van de reis was het alternatief traject 3a (Kljuc-Sarajevo) in Bosnië, dat voor een groot deel over vrij drukke (en soms zeer onveilige) wegen verliep. Van Duitse fietsers die we in Sarajevo ontmoetten zagen we foto’s van het hoofdtraject 3.1 (via Kupres), dat er veel mooier uitzag én waarvan zij zeiden dat zij nauwelijks verkeer waren tegengekomen. Het boekje deed echter uitschijnen dat het alternatieve traject 3a rustiger zou zijn dan het hoofdtraject.
Los daarvan vond ik het het boekje zeer kwalitatief. Alleen het uitzoeken wat het volgen van alternatieve routes zou betekenen voor het totaal aantal kilometers had wat voeten in de aarde.
Het overzicht van accommodaties en campings is zeer goed, maar weet dat er in de praktijk nog meer aanbod is dan wat in het boekje staat. Kampeermateriaal meenemen is niet nodig. Overnachten en eten is zeer goedkoop.
Wij fietsten op GPS maar hadden ook het boekje bij voor het overzicht en voor bijkomende info, bijv. over overnachtingen.
We kozen voor dit deel van de route omdat we maar 3 fietsweken hadden. Zagreb is goed te bereiken met de trein vanuit Duitsland (dagelijks rechtstreekse trein München-Zagreb, dwars door de Alpen, met restauratiewagon!), en mogelijkheid tot een rechtstreekse terugvlucht Dubrovnik-Brussel met TUI Airlines.
Al bij al een prachtige route en wij hadden maar van één ding spijt: dat we niet meer tijd hadden om verder te fietsen door Albanië richting Griekenland.
Mijn blog van deze reis vind je hier.
Dank voor de uitgebreide beschrijving. Ik overweeg de tocht komend jaar te gaan doen, en ik begrijp dus dat het t mooist is om te starten in Bolzano? Is dat ook goed te doen met de routebeschrijving en gps?
Jullie nog veel mooie reizen toegewenst!
Afgelopen zomer en najaar fietsen we deze route van Slovenië tot in Albanië met onze kinderen van 2 en 4 in een fietskar. We hebben ervan genoten! De Balkan is fantastisch en deze route laat je met een groot gedeelte ervan kennismaken.
Hoogtepunten waren voor ons Bosnië en Montenegro. Drukkere verkeerswegen kunnen helaas niet helemaal vermeden worden, daarom hebben we uiteindelijk de route via Sarajevo overgeslagen. In plaats daarvan zijn we vanuit Jablanica afgebogen naar Mostar en via de Cirotrail naar Dubrovnik gefietst. Vervolgens vanaf Risan weer de bergen van Montenegro in. Fantastisch!
Wij vonden overigens veel meer campings dan in het boekje vermeld staan, dus laat je daar niet door afschrikken.
Is de route vanuit Slovenie naar Jablanica geschikt voor een racefiets (maw zijn er niet teveel onverharde stukken) ?
Mvg,
Marc
Dag Marc,
Ik zie nu pas je vraag.
Overharde wegen zijn er niet veel op deze route.
Waar je zeker niet dan wel zeer moeilijk met een racefiets terecht kunt is het traject tussen Prijedor en Kljuc. Dat is een traject langs de Sana rivier waar een aantal stukken onverhard zijn en enkele kortere stukken daarvan van een zeer slechte kwaliteit.
Aan de overkant van de rivier is het mogelijk volledig over verharde wegen te fietsen.
Met vriendelijke groet,
Gerrit Koelewijn.
Heb vorige maand een groot stuk van Dwars door de Balkan , gecombineerd met een stuk van de Balkan kustroute. Vlucht genomen naar Zagreb en daar de route begonnen in omgekeerde richting tot aan het meer van Skoder om dan aan te sluiten met de Balkan Kustroute tot in Igoumenitsa (Griekenland). Overzet genomen naar Brindisi om zo terug te vliegen. Het was echt een onvoorstelbaar mooie route maar ook een hele zware, ik heb ongeveer 21.000 hoogtemeters gedaan en de stijgingspecentages, voorname in Albanië waren waanzinnig! Maar zoals ik zei, een prachtige route, heel afwisselend en vooral de gastvrijheid van de Albanezen zal me bijblijven. Ook spotgoedkoop, vooral in Bosnie en Albanie. We hebben de route gedaan op 19 fietsdagen. Ik vind het trouwens heel vreemd dat de laatste reactie al van 2019 , blijkbaar geen populaire route, we zijn ook zo goed als geen fietser tegengekomen, enkel een paar langs de Albaneze riviera maar geen enkele in het binnenland. Ik kan deze route aan iedereen aanbevelen maar je moet wel van klimmen houden, buiten het kleine stukje dat wij in Kroatie hebben gefietst, is er geen meter vlak.
Met heel veel plezier heb ik de tocht Dwars door de Balkan afgelopen weken gefietst. Vanaf Dubrovnik heb ik de route gevolgd tot in Ljubljana en vanaf daar via Salzburg verder doorgefietst naar huis. Een prachtige tocht waarbij je door veel mooie natuur komt en ook ervaart hoe de mensen daar nog leven in het binnenland. Begin was zeer pittig omdat je meteen steile hellingen voor de kiezen krijgt, maar naarmate je verder komt wen je daar ook aan.
Voor wie nu nog gaat en wat informatie wil, kijk naar mijn reisverslagen op:
Dwars door de Balkan op het reisblog van willy.op.de.fiets
Succes iedereen!